7 GÜZEL ADAM EDEBİYAT MÜZESİ GÜZELİ ANLATMAK
DURAN DOĞAN: “MÜZEMİZ TARİHTE KÜLTÜREL BİR YOLCULUKTUR.”
7 Güzel Adam Edebiyat Müzesi’nin kurulduğu tarihî bina, başlı başına bir sanat eseri… Binanın tarihiyse, Tanzimat dönemiyle başlayıp, bugünlere kadar uzanıyor. KMBB Kültür Spor ve Turizm Dairesi Başkanı Duran Doğan’la müzenin yapım aşamasını, içeriğini ve tarihini konuştuk.
İsterseniz bu binanın tarihinden başlayalım. Bina ne zaman, hangi amaçla yapıldı? Bugüne nasıl ulaştı?
Bu binanın, 1882 yılında Amerikan Kız Koleji olarak açıldığını biliyoruz. Restorasyon sırasında binanın orijinal hâlinin korunmasına özen gösterildi. Hatta binanın eski fotoğraflarına bakıldığında, ahşap merdivenler dikkat çeker. Aradan yıllar geçti, bu ahşap merdivenler, çürümüş, tahrip olmuş. Onlar da orijinal hâline uygun şekilde yeniden yapıldı. 1940’lara kadar Amerikan Kız Koleji olarak hizmet vermiş bina. Sonrasında Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilmiş. O günden 2015’e kadar da ortaokul, lise, halk eğitim merkezi, turizm otelcilik, iletişim meslek lisesi gibi farklı alanlarda, yine okul olarak kullanılmış. Bu bina ayrıca, Cumhuriyet döneminde Kahramanmaraş’ın ilk lisesi ve ortaokuludur. Yedi Güzel Adam diye isimlendirilen Nuri Pakdil, Rasim Özdenören, Akif İnan, Alaeddin Özdenören, Cahit Zarifoğlu ortaokulu bu binada okuyorlar. 2014’de TRT 1’de gösterilen Yedi Güzel Adam dizisinin okul sahneleri de burada çekiliyor. 2015’te müze kurulmak üzere bina Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesinin bünyesine geçiyor. Restorasyon ve yapım süreci dört yıl sürüyor. 2019’da 7 Güzel Adam Edebiyat Müzesi olarak hizmete açılıyor.
Müzenin ismi 7 Güzel Adam ama içeriği daha geniş. Türk edebiyatının tamamı mı yansıtılmak istenmiş müzede?
İsimlendirmeden kaynaklanıyor sanıyorum, burayı 7 Güzel Adam Müzesi sanıyorlar. Yani sadece 7 Güzel Adam’ın anlatıldığı, konu edildiği bir müze… Oysa öyle değil. Burada konu bütün bir Türk edebiyatıdır. İslamiyet öncesi Türk edebiyatından başlanır, 1980’lerin Türk edebiyatına getirilir. Fakat üçüncü katta ağırlıklı olarak Kahramanmaraşlı edebiyatçıları işledik. İlk katta ise edebiyatımızın modern döneme gelinceye kadarki serüveni işleniyor. Şu şekilde ifade edelim: Kahramanmaraşlı edebiyatçıların merkezde durduğu bir Türk edebiyatı müzesidir burası. Şiir, roman, hikâye, mektup, deneme hiçbir tür atlanmamış, bu türlerde eser veren, belli başlı edebiyatçılarımız müzede tanıtılmıştır. Mesela ilk katta Dede Korkut Çadırı var. Karagöz gösterisi var. Yunus Emre ve Karacaoğlan canlandırmaları var. Yine ilk katta ziyaretçiler seslendirilen Kerem ile Aslı, Leyla ile Mecnun gibi geleneksel halk hikâyelerimizi dinleyebiliyorlar. İkinci kattan itibaren Erdem Bayazıt, Necip Fazıl Kısakürek, Cahit Zarifoğlu, Sezai Karakoç, Alaeddin Özdenören, Rasim Özdenören, Akif İnan, Âşık Mahzuni Şerif, Abdurrahim Karakoç, Âşık Veysel köşeleri başlıyor. Bu köşeler edebiyatçıların hayatlarından yola çıkılarak oluşturuldu. Cahit Zarifoğlu köşesi mesela, Zarifoğlu’nun şiir ve hikâyeleri kadar çocuk kitapları da çok sevildiği için o, bir parkta çocuklarla birlikte canlandırıldı. Erdem Bayazıt bir dönem öğretmenlik yapmıştı. Erdem Bayazıt’ı bir sınıf ortamında görüyoruz müzede. Akif İnan’ı ise, sendikacı yönünden yola çıkılarak hazırlanmış, kürsüde kalabalıklara seslenirken görüyoruz. Âşık Veysel ise, ziyaretçilerini elinde sazıyla karşılıyor.
Müzenin yapım aşamasında nelere dikkat edildi?
Yapım aşamasında, biraz önce söylediğim gibi, binanın orijinal hâlinin korunmasına dikkat edildi. Müzenin iç tasarımındaysa, bir ziyaretçinin müzeyi en kolay nasıl gezeceği düşünüldü. Bu yüzden koridorlar oluşturuldu, bazı sınıflar birleştirildi. Geniş koridorlar, ayrıca sergi salonu olarak değerlendirildi. Ziyaretçinin müzeye girdiğinde, farklı bir ortama adım attığını hissetmesi istendi. Çünkü bu müzede ziyaretçi tarihin içinde kültürel bir yolculuğa çıkıyor. Görsel panolar, video filmler, replikalar, dijital sunumlar, görsel malzemeler, canlandırmalar, dekorlar, sesli anlatımlar, interaktif panolar, kiosklar hep bu yönde oluşturuldu.
Müzenin bir de kütüphane bölümü var: 7 Güzel Adam Edebiyat Kütüphanesi. Kafeterya, sergi salonu ve konferans salonu da diğer bölümleri oluşturuyor. Buraya müzeden daha çok bir kültür merkezi diyebilir miyiz?
Evet, diyebiliriz. 7 Güzel Adam Edebiyat Kütüphanesinde edebiyata dair her eserin, kaynağın bulunmasını istiyoruz. Kütüphanenin üst katında konferans salonu var. Burada birçok okur-yazar buluşmaları, şiir dinletisi, türkü dinletisi yaptık. Kahramanmaraş Akademi’nin dersleri de burada işlendi. Kütüphanemizin alt katındaysa, kitap kahve bulunuyor. Orada da küçük bir kütüphanemiz var. Ziyaretçilerin çay, kahve eşliğinde, burada rahatça kitap okumaları, sohbet etmelerini hedefledik.
Müzede gerçekleştirdiğiniz ya da gerçekleştirmeyi düşündüğünüz etkinlikler nelerdir?
Bu yıl Kahramanmaraş tarihinin ilk Uluslararası Şiir ve Edebiyat Günleri programını düzenledik. Edebiyat Günlerine yüzlerce edebiyatçı katıldı. Bunların çoğu da şehir dışından gelmişti. Okur-yazar buluşmalarının birçoğunu 7 Güzel Adam Müzesi’nde gerçekleştirdik. Hem gelen misafir yazarımıza müzemizi göstermiş hem de yazarımızı okuyucularıyla buluşturmuş olduk. Çok keyifli, çok faydalı etkinlikler oldu. Biraz önce de söz ettiğim gibi, Kahramanmaraş Akademi’nin derslerini 7 Güzel Adam Müzesi’nde yapıyoruz. Hafta içi burası hareketli oluyor. Resim sergileri oluyor müzemizde. Ayrıca ozanlar, yılın belli günlerinde gelip, sözle sazı müzemizde buluşturuyorlar.
Müzeyi ilk kez ziyaret edecek kişilere neler tavsiye edersiniz?
Her şeyden önce rahat olmalarını tavsiye ederim. Her müzede olduğu gibi burada da görsellik ön planda… Bence görselle yetinmemeli ziyaretçiler, bilgi panolarını da okumalılar. Videoları izlemeliler. Kiokslarda daha ayrıntılı bilgilere yer verildi. Başka neler var diye kiokslara mutlaka bakmalılar. Ve mutlaka müze görevlilerine, akıllarına takılan ne varsa, sormalılar. Müze ziyaretinden sonra, kütüphaneye geçip, merak ettikleri edebiyatçıların kitaplarına da bakmalılar. Yarım sayfa da olsa bir bölüm okusalar, çok faydasını göreceklerdir diye düşünüyorum.
Ömer Yalçınova
Evelahir Sayı-4